گرفتگی عضلات پا

گرفتگی عضلات پا مشکل شایعی است که باعث درد ناگهانی در عضلات پا میشود. این در اثر انقباضات ناگهانی غیر ارادی (کوتاه شدن) عضله پا رخ میدهد.

گرفتگی بیشتر بر روی عضلات پا ، ساق و ران تأثیر می گذارد.

معمولا گرفتگی عضلات در حال خواب یا استراحت رخ می دهد. در واقع سه مورد از چهار مورد در شب هنگام خواب رخ می دهد. این گرفتگی می تواند در عرض چند ثانیه از بین بروند ، اما میانگین مدت زمان برطرف شدن آن 9 دقیقه است. گرفتگی عضلات ران معمولا گرفتگی طولانی تری دارند.

بعد از برطرف شدن گرفتگی عضلات پا، ممکن است چندین ساعت درد و حساسیت در پا باقی بماند.

این گرفتگی می تواند در عرض چند ثانیه از بین بروند ، اما میانگین مدت زمان برطرف شدن آن 9 دقیقه است. گرفتگی عضلات ران معمولا گرفتگی طولانی تری دارند. بعد از برطرف شدن گرفتگی عضلات پا، ممکن است چندین ساعت درد و حساسیت در پا باقی بماند.

در بیشتر موارد هرگز علتی برای گرفتگی عضلات پا پیدا نمی شود .

گرفتگی ها معمولا بی ضرر بحساب می آیند. با این حال ، بعضی اوقات ممکن است با یک اختلال اساسی مانند دیابت یا بیماری شریان محیطی مرتبط باشد.

در مورد علائم گرفتگی عضلات پا بیشتر بخوانید.

هنگام گرفتگی عضله پا چه رخ می دهد؟

گرفتگی عضلانی پا یکی از مشکلات رایجی است که منجر به درد ناگهانی در نواحی مختلف پای انسان می‌شود. این حالت به واسطه انقباضات ناخودآگاه و ناگهانی عضلات پا به وجود می‌آید. به طور خاص عضلات ساق پا و ران‌ها بیشتر تحت تأثیر این گرفتگی‌ها قرار می‌گیرند. گرفتگی‌های عضلانی معمولاً در زمان استراحت یا خواب دیده می‌شوند. در واقع سه چهارم این حوادث در شب، هنگام خواب رخ می‌دهند. این نوع گرفتگی ممکن است در عرض چند ثانیه رفع شود اما متوسط زمان برطرف شدن آن‌ها حدود 9 دقیقه است. به طور خاص گرفتگی‌های عضلات ران معمولاً بیشتر طول می‌کشند. پس از رفع گرفتگی عضلانی در پا ممکن است برای چندین ساعت درد و حساسیت در ناحیه مورد نظر احساس شود.

حقایقی کوتاه در مورد گرفتگی درعضلات پا

در اینجا فهرستی در مورد گرفتگی عضلات به اختصار آورده شده است. جزئیات بیشتر را در مقاله اصلی بخوانید.

• گرفتگی عضلات معمولاً روی عضله ساق پا تأثیر می گذارد.
• گرفتگی معمولا فقط چند دقیقه طول می کشد ، اما درد می تواند 24 ساعت هم طول بکشد.
• اغلب اوقات گرفتگی پا بدون هیچ دلیل جدی رخ میدهد.
• در سنین بالاتر و در دوران بارداری شایع تر هستند.
• عوامل خطر آفرین : کمبود آب بدن، استفاده از برخی از داروها ، کف پای صاف و سوء مصرف الکل.

علت گرفتگی شبانه عضلات پا

متخصصین دقیقاً نمی دانند چه عواملی باعث گرفتگی شبانه پا می شوند.

با این وجود عوامل شناخته شده ای وجود دارند که می توانند احتمال گرفتگی شما را زیاد کند. اما در اغلب موارد گرفتگی عضلات پا درشب ایدیوپاتیک است. یعنی علت دقیق آنها مشخص نیست. گرفتگی شب هنگام عضلات پا میتواند به وضعیت پا مربوط باشد. ما اغلب هنگام خواب پاها و انگشتان پا را به سمت بیرون از بقیه بدن دراز میکنیم. به این موضع فلكشن پلانتار یا خمیدگی پلانتر(plantar flexion) میگویند. در این حالت ماهیچه های ساق پا کوتاه می شود. پاها در این وضعیت بیشتر مستعد گرفتگی می شوند.

فاکتورهای تاثیر گذار در گرفتگی عضلات پا در شب

سبک زندگی کم تحرک

عضلات برای عملکرد صحیح باید بطور منظم کشیده شوند.

نشستن های طولانی مدت می تواند عضلات پا را مستعد گرفتگی کند.

فشار عضلانی

ورزش بیش از حد می تواند از عضله بیش از حد کار بکشد که با گرفتگی عضلات پا مرتبط است.

معمولا گرفتگی عضلات به خصوص در شروع یک فصل برای ورزشکاران اتفاق میافتد. زمانی که بدن مدتی خارج از شرایط ورزشی بوده است.

فعالیت عصبی غیر طبیعی

طبق مطالعات الکترومیوگرافی(EMG) آسیب عصبی ممکن است در گرفتگی نقش آفرین باشد.

گرفتگی عضلات پا با فایر غیر طبیعی و افزایش یافته عصب مرتبط است.

 

ایستادن طولانی

تحقیقات نشان می دهد افرادی که در محل کار برای مدت طولانی می ایستند ، احتمالاً گرفتگی شبانه عضلات پا را بیشتر تجربه می کنند.

 

 

 

وضعیت نامناسب نشستن

نشستن برای مدت زمان طولانی در وضعیتی که پاهایتان از روی هم عبور می کند ، و یا انگشتان پا به طور کشیده قرار بگیرد ، عضلات ساق را کوتاه می کند . که این می تواند منجر به گرفتگی شود.

کوتاه شدن تاندون ها

تاندون ها ، که عضلات و استخوان ها را به هم متصل می کنند ، به مرور زمان کوتاه می شوند. این می تواند منجر به گرفتگی عضله های پا شود.

کم آبی بدن یا دهیدراته شدن بدن

تصور بر این است که کم آبی بدن در این عارضه نقش دارد.

ورزشکارانی که در هوای گرم ورزش شدید می کنند اغلب دچار گرفتگی می شوند.

با این وجود ، برای اثبات این امر مدرک کافی وجود ندارد . این نظریه مورد اختلاف محققین است.

همچنین ورزشکارانی که در آب و هوای سرد بازی می کنند دچار گرفتگی عضلات می شوند.

دلایل مرتبط با گرفتگی عضلات

گرفتگی شبانه عضلات پا معمولا اولین نشانه از بیماری جدی تری نیست.

با این حال ، گرفتگی ها اغلب با شرایط زیر همراه هستند:

گردش خون ضعیف در پا

گردش خون ناکافی در پاها، که اغلب در افراد مبتلا به بیماری‌های عروقی دیده می‌شود، می‌تواند به گرفتگی عضلات منجر شود. عدم رسیدن اکسیژن و مواد مغذی کافی به عضلات می‌تواند باعث اختلال در عملکرد آن‌ها شود. بیماری‌های مرتبط با سیستم گردش خون مانند بیماری‌های عروقی، دیابت و برخی اختلالات عصبی می‌توانند باعث گرفتگی عضلانی شوند. در این موارد، گرفتگی ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل پزشکی جدی‌تر باشد که نیاز به توجه و درمان تخصصی دارد.

بیماری آدیسون(Addison’s disease)

بیماری آدیسون بیماری نادری است که علت ان کمبود هورمونهای قشرغده فوق کلیوی (هیپوکورتیکوئیدی) است.

علایم بیماری به آهستگی و در طی چند ماه تا چند سال بروزمیکند و در هر سنی دیده میشود.

شیوع آن در مردان و زنان مساوی است. در بیشتر موارد ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به غدد است.

باکتری یا ویروس های مضر میتوانند عامل ایجاد آن باشند.

البته نارسایی غدد فوق کلیوی می تواند به دنبال بیماری‌های زیر نیز ایجاد شود: سرطان، سل، بیماریهای هیپوفیز و یا قطع ناگهانی مصرف کورتون.

علایم بیماری به آهستگی و در طی چند ماه تا چند سال بروزمیکند و در هر سنی دیده میشود.

شیوع آن در مردان و زنان مساوی است. در بیشتر موارد ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به غدد است.

باکتری یا ویروس های مضر میتوانند عامل ایجاد آن باشند.

البته نارسایی غدد فوق کلیوی می تواند به دنبال بیماری‌های زیر نیز ایجاد شود: سرطان، سل، بیماریهای هیپوفیز و یا قطع ناگهانی مصرف کورتون.

عوارض جانبی دارو

برخی داروها مانند دیورتیک‌ها، استاتین‌ها و داروهای فشار خون می‌توانند به عنوان عارضه جانبی، گرفتگی عضلانی ایجاد کنند. این داروها ممکن است با تغییر تعادل الکترولیت‌ها در بدن یا تأثیر بر عملکرد عضلات، موجب گرفتگی شوند.

خستگی عضلانی

خستگی عضلانی ناشی از فعالیت‌های طولانی مدت یا شدید بدون استراحت کافی، می‌تواند به گرفتگی عضلانی منجر شود. عضلاتی که بیش از حد تحت فشار قرار گرفته و فرصت کافی برای بازیابی نداشته باشند، مستعد گرفتگی هستند.

سوء مصرف الکل

تحقیقات نشان می دهد نوشیدن زیاد الکل میتواند با ایجاد تغییرات ساختاری در عضلات منجر به گرفتگی عضلات پا شود.

دو دلیل برای این امر وجود دارد.

• الکل باعث تجمع اسید لاکتیک در بدن میشود. این می تواند منجر به اسپاسم و درد عضلانی شود .

• در پی مصرف الکل بدن دهیدراته میشود.
• بنابراین نوشیدن آب به میزان کافی می تواند احتمال ابتلا به گرفتگی های ناشی از مصرف الکل را کاهش دهد.

سیروز

سیروز یک بیماری پیشرونده است که طی سالیان متمادی و به آرامی شکل میگیرد.

در صورت ادامه تشکیل بافت اسکار به جای بافت طبیعی، کبد سرانجام از کار می افتد.

سیروز بیشتر در اثر مصرف زیاد الکل (الکلیسم) ، هپاتیت B ، هپاتیت C و بیماری کبد چرب غیر الکلی ایجاد می شود.

گرفتگی عضلات در بیماریهای مزمن کبدی (CLD) نسبتاً شایع است.

بیماریهای مقاربتی زنان ، دیابت کوموربید(چند ابتلایی) و بیماری های مزمن کلیوی با گرفتگی عضلات پا درCLD همراه هستند.

کاهش توده عضلانی که با گرفتگی عضلات مرتبط است، در بیماری کبد چرب غیر الکلی شایع است.

اسهال

استفراغ و اسهال منجر به دهیدراته شدن بدن میشوند. از دست دادن الکترولیت های بدن ناشی از کم آبی بدن می تواند باعث اسپاسم عضلات در سراسر بدن شود.

از آنجا که ماهیچه ها برای عملکرد مناسب به الکترولیت هایی مانند کلسیم ، پتاسیم و منیزیم احتیاج دارند.

کف پای صاف

کف پای صاف باعث گرفتگی عضلات پا می شود.

در این شرایط عضلات ساق کوتاه شده اند و میتوانند احتمال گرفتگی عضلات پا را بالا ببرد.

جراحی بای پس معده

معمولا افراد در پی جراحی بای پس معده این گرفتگی ها را تجربه میکنند.

کم کاری تیروئید یا تیروئید غیر فعال

میوپاتی مربوط به کم کاری تیروئید معمولا با سفتی ، ضعف، گرفتگی و درد عضلات همراه است.

نارسایی مزمن کلیه

گرفتگی پا در مبتلایان به بیماری کلیوی شایع است.
این گرفتگی ناشی از عدم تعادل در مایعات و الکترولیتها است.

همچنین میتواند ناشی از آسیب عصبی یا مشکلات جریان خون در بدن است.

هیپوکالمی

منظور از هیپوکالمی کاهش یون پتاسیم در سطح خون است. از علایم کمبود پتاسیم ضعف عضلات ، انقباض، درد ، لرزش و گرفتگی عضلات (به دلیل اختلال در عملکرد عضلات اسکلتی) و یبوست (بدلیل اختلال در عملکرد عضله نرم) است.

همودیالیز( Hemodialysis )

خون‌تراکافت یا همودیالیز روشی برای پالایش خون خارج از بدن است. وقتی کلیه‌ها در وضعیت نارسایی یا مرگ سلولی قرار دارند، با همودیالیز خون از مواد زائد و سمی مانند اوره و کراتینین و نیز آب آزاد خون پاکسازی میشود. گرفتگی عضلات یک عارضه شایع در درمان همودیالیز است که در 33 تا 86 درصد بیماران رخ می دهد.

دیابت نوع 2

درد و گرفتگی عضلات پا اغلب درمبتلایان به دیابت رخ میدهد. این گرفتگی ناشی از آسیب عصبی است که با نام نوروپاتی دیابتی شناخته می شود.

درمان سرطان

آسیب عصبی ناشی از درمان سرطان ممکن است باعث گرفتگی عضلات پا شود. یک مطالعه کوچک نشان داده که گرفتگی پا در 82 درصد از بیماران مبتلا به سرطان وجود داشته است.

مسمومیت با سرب

اولین علائم مسمومیت با دوز زیاد سرب ، درد شکم و گرفتگی عضلات است. که ممکن است با استفراغ ،
راه رفتن گیج ، ضعف عضلات ، تشنج یا کما همراه باشد.

سارکوئیدوز(Sarcoidosis )

یک بیماری با علت ناشناخته است. در این بیماری توده کوچکی از بافت غیرطبیعی گرانولوما در اندامهای خاصی از بدن رشد میکند. این توده های کوچک باعث ایجاد التهاب یا تورم در گره‌های لنفاوی، کبد، ریه‌ها، پوست، چشم‌ها و دیگر بافت‌ها می شوند. سارکوئیدوز می تواند باعث ضعف ، درد و گرفتگی و همچنین مشکلاتی در تعادل شود. این امربه دلیل وجود نوروپاتی کوچک اعصاب رخ میدهد که اغلب در سارکوئیدوز معمول است. اغلب بیماران از درد در پا شکایت دارند. درد در اثر تشکیل گره های قابل لمس در پا به علت سارکوئیدوز بوجود می آید.

خستگی عضله

استفاده بیش از حد از عضلات پا می تواند به گرفتگی عضلات پا منجر شود. گرفتگی عضلات همچنین می تواند باعث خستگی عضلات پا شود.

بیماری عروقی و نارسایی وریدی

ازعلائم نارسایی وریدی تورم پاها یا مچ پا (ورم)، گرفتگی عضلات پا ، لرزیدن و یا احساس سنگینی در پاها است. همچنین احساس درد که هنگام ایستادن بدتر می شود و هنگام بلند کردن پاها بهتر می شود.

مشکلات نورون حرکتی

بیماری نورون حرکتی نورون حرکتی فوقانی و تحتانی تحت تأثیر قرار می گیرند. معمولاً در ابتدا علائم در بازوها و دستها ، پاها یا عضلات بلع مشاهده می شود. علائم دیگر بعدی شامل اسپاسم ، گرفتگی عضلات و پرش عضلانی یا فاسیکولاسیون است.

قرص های ضد بارداری

در بیشتر موارد ، مصرف قرص های ضد بارداری به کاهش گرفتگی عضلات کمک می کند. اما گرفتگی در عضلات پا هنگام شروع یک قرص ضد بارداری جدید یا مصرف قرص در زمان اشتباه کاملاً طبیعی است. اگر کسی علائم شدیدی داشته باشد و پس از دوره قاعدگی نیز ادامه یابد، باید با پزشک متخصص مشورت کند. متخصصین ما در مرکز جامع تخصصی فوق تخصصی دکتر میر همواره در کنار شما هستند.

بیماری پارکینسون

افراد مبتلا به پارکینسون غالباً مستعد انواع درد و تیر کشیدن هستند. گرفتگی عضلات در پارکینسون عموماً ناشی از انقباض عضلات و کندی حرکت (برادی کینزیا) است. مانند بیماری دیستونی ، گرفتگی عضلات می تواند دردناک و بسیار نگران کننده باشد. تحرک و ورزش ممکن است به آزادسازی گرفتگی و کاهش سفتی عضلات کمک کند.

بیماری شریان محیطی

نشانه های بیماری شریان محیطی عبارتند از: گرفتگی دردناک در یک یا هر دو عضله باسن ، ران یا ساق پا شما پس از انجام فعالیت هایی مانند پیاده روی یا بالا رفتن از پله ها (لنگیدن) بی حسی یا ضعف پا. احساس سرما در قسمت پایینی پا یا خود پا به ویژه در مقایسه با طرف دیگر. گرفتگی زمانی اتفاق می افتد که ماهیچه ها تمام اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت نمی کنند. از آنجا که عضلات در هنگام کار به اکسیژن بیشتری احتیاج دارند ، گرفتگی در هنگام ورزش شروع می شود و با چند دقیقه استراحت برطرف می شود.

بارداری ، به ویژه در مراحل آخر

گرفتگی عضلات در دوران بارداری محتمل است . این گرفتگی ها در اثر خستگی ، فشار آوردن رحم روی اعصاب خاص و یا کاهش گردش خون در پاها ناشی از فشار کودک بر روی رگ های خونی ایجاد میشود.

همچنین استفاده از برخی داروها از جمله ساکاروز آهن داخل وریدی ، استروژن های مختلط (conjugated) ، ناپروکسن ، رالوکسیفن و تری پاراتید میتواند باعث گرفتگی عضلات پا شوند.

 

گروه‌های در معرض خطر برای گرفتگی عضلانی پا

بعضی افراد به دلایل مختلف بیشتر در معرض خطر گرفتگی عضلانی پا قرار دارند. شناسایی این گروه‌ها و توجه به نیازهای خاص آن‌ها می‌تواند در پیشگیری و کنترل بهتر گرفتگی عضلانی پا مؤثر باشد.ُ

• ورزشکاران

افرادی که فعالیت‌های ورزشی شدید انجام می‌دهند، به خصوص در شرایط آب و هوایی گرم که احتمال دهیدراتاسیون و از دست دادن الکترولیت‌ها بالاست.

• سالمندان

با افزایش سن، تغییراتی در ساختار عضلات و مفاصل رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به گرفتگی‌های بیشتر شود. همچنین، سالمندان ممکن است به دلیل کاهش مصرف آب و مواد مغذی بیشتر در معرض کمبود مواد مغذی قرار گیرند.

• افراد دارای شرایط پزشکی خاص

افراد مبتلا به دیابت، بیماری‌های عروقی و برخی اختلالات عصبی ممکن است بیشتر در معرض گرفتگی عضلانی پا باشند.

• بارداری

در دوران بارداری، تغییرات هورمونی و افزایش وزن می‌تواند فشار بیشتری بر عضلات پا وارد کند، که این امر منجر به گرفتگی عضلانی می‌شود.

• کارگرانی که ساعات طولانی ایستاده کار می‌کنند

افرادی که به دلیل شغل خود ساعت‌های طولانی مجبور به ایستادن هستند، ممکن است به دلیل فشار مداوم بر عضلات پا، دچار گرفتگی‌های عضلانی شوند.

روش‌های پیشگیری و کاهش گرفتگی عضلانی پا

برای جلوگیری از گرفتگی عضلانی پا و کاهش شدت آن روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید در زندگی روزمره خود به کار ببرید. این اقدامات ساده اما مؤثر به شما کمک می‌کنند تا با رعایت چند نکته کلیدی از این مشکل شایع پیشگیری کنید.

• نوشیدن آب کافی

دهیدراتاسیون یکی از دلایل اصلی گرفتگی عضلانی است. مصرف مقدار کافی آب در طول روز به حفظ تعادل آب بدن کمک کرده و از گرفتگی عضلات پیشگیری می‌کند.

• تغذیه مناسب

مصرف مواد غذایی غنی از منیزیم، کلسیم و پتاسیم، مانند میوه‌ها، سبزیجات، آجیل و لبنیات به تقویت عضلات و پیشگیری از گرفتگی کمک می‌کند.

• ورزش منظم و گرم کردن

 انجام حرکات کششی و گرم کردن قبل از فعالیت بدنی سنگین، انعطاف‌پذیری عضلات را افزایش داده و از گرفتگی جلوگیری می‌کند. همچنین ورزش منظم به تقویت عضلات و افزایش گردش خون کمک می‌کند.

• استراحت کافی

اطمینان از دریافت استراحت کافی و خواب مناسب نیز در پیشگیری از گرفتگی عضلانی مؤثر است. خواب کافی به بدن اجازه می‌دهد تا خود را ترمیم کند و از تنش‌های عضلانی بکاهد.

توجه به این نکات ساده می‌تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش ریسک گرفتگی عضلانی پا داشته باشد و به شما کمک کند تا با احساس راحتی بیشتری به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهید.

سخن پایانی

در پایان این مقاله به عنوان کسی که شخصاً تجربه گرفتگی عضلات پا را داشته‌ام، تأکید می‌کنم که مراجعه به یک متخصص نه تنها گامی ضروری در روند درمان است، بلکه می‌تواند به شما کمک کند تا درک بهتری از نیازهای بدن خود داشته باشید. یک پزشک متخصص با تجزیه و تحلیل علائم و بررسی سابقه پزشکی شما می‌تواند بهترین راهکارهای درمانی و پیشگیری را پیشنهاد دهد. این امر نه تنها به بهبود سریع‌تر شما کمک می‌کند بلکه از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری می‌کند. به یاد داشته باشید که هر گونه گرفتگی عضلانی ممکن است پیامی از بدن شما باشد که نباید نادیده گرفته شود. مراقبت از سلامتی یک سفر مداوم است و شناخت بهتر بدن و توجه به سیگنال‌هایی که ارسال می‌کند می‌تواند تفاوت بزرگی در کیفیت زندگی شما ایجاد کند. در نهایت هر چه سریع‌تر به متخصص مراجعه کنید زودتر می‌توانید به سمت بهبودی گام بردارید و با اطمینان خاطر بیشتری به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهید.